Za wysoki poziom żelaza we krwi?
Na początku kilka „żelaznych „faktów. Żelazo w organizmie jest w hemoglobinie (krwinki czerwone) i łączy się z białkami ciała. Norma żelaza dla kobiet wynosi 6,6-26 mmol/l (37-145 mg/dl), a dla mężczyzn 10,6-28,3 mmol/l (50-158 mg/dl).
Jaka jest droga żelaza (Fe) w organizmie?
A. W jelicie występuje pobieranie żelaza z pokarmu lub tabletek
B. Z jelita żelazo jest transportowane transferyną do wątroby lub szpiku kostnego. Transferyna dostarcza żelazo do hemoglobiny.
C. Krwinki czerwone w krążeniu zawierają od 60 do 80 procent żelaza w organizmie.
D. Stare czerwone krwinki są niszczone w śledzionie.
E. Żelazo wiąże się ponownie z transferyną w celu dalszego wykorzystania.
F. Około 20 do 30 % żelaza jest magazynowane w postaci hemosyderyny w śledzionie, wątrobie i szpiku kostnym. Pozostałe żelazo znajduje się w różnych komórkach ciała.
G. Żelazo jest tracone w wyniku złuszczania skóry i komórek jelit. (wg Damjanova, 2000)
Wracając do pytania: podwyższony poziom żelaza we krwi – jakie mogą być przyczyny?
Poziom żelaza jest zależny od wchłaniania w przewodzie pokarmowym oraz od magazynowania go w organizmie. Ilość żelaza zależy także od produkcji hemoglobiny oraz od tego, jak szybko żelazo jest wydalane z organizmu.
Najczęstszą przyczyną podwyższonego żelaza jest genetyczna skłonność do jego gromadzenia, czyli hemochromatoza.
Kiedy i dlaczego to powstaje?
Do zaburzenia dochodzi, gdy organizm nie ma naturalnego mechanizmu obrony przed nadmiarem żelaza.
Normalnie, pomimo np. jedzenia bardzo dużych ilości czerwonego mięsa wchłaniamy tylko tyle żelaza, ile potrzeba. Reszta nie jest przyswajana. O ile zdrowy człowiek przyswaja jedynie 1% dziennej dawki żelaza z pożywienia, to osoba z genem hemochromatozy może przyswajać nawet 100% spożywanego żelaza! Źle się dzieje, gdy organizm nie potrafi nadmiaru żelaza usunąć. Zaczyna je zbierać w narządach wewnętrznych.
Takie gromadzenie (w medycynie określamy to jako spichrzanie) nie jest bezpieczne, ponieważ narządy wewnętrzne nie są przeznaczone do przechowywania żelaza. Żelazo tak chomikowane staje się toksyczne i wyrządza duże szkody – prowadzi do ich zniszczenia i rozwoju przewlekłych chorób, uniemożliwiających normalne życie.
Ale uwaga: gdy otrzymaliśmy wynik wskazujący na nadmiernie wysoki poziom żelaza – w pierwszej kolejności należy powtórzyć badanie, gdyż przyczyną może być błąd w laboratorium.
Więcej o tej chorobie – chemochromatozie, czyli genetycznej skłonności do gromadzenia żelaza na tej stronie.